Nóż gamma (gamma knife)
Nóż gamma (gamma knife) to technologia radioterapii stereotaktycznej, która stosowana jest w nieinwazyjnym leczeniu neurochirurgicznym guzów mózgu jako alternatywa dla klasycznej operacji chirurgicznej.
Nóż gamma dostępny jest w Polsce od 2010 roku. Od sierpnia 2011 roku na refundację leczenia guzów mózgu za pomocą noża gamma (gamma knife) w Centrum Gamma Knife w Warszawie zdecydował się Narodowy Fundusz Zdrowia. Do wykonania badania niezbędne są tylko skierowanie na badanie diagnostyczne od lekarza specjalisty, zatrudnionego w poradni, która zawarła umowę z NFZ na opiekę specjalistyczną oraz dowód aktualnego ubezpieczenia pacjenta.
Dotychczas część pacjentów zmuszona była leczyć się w Szpitalu Na Homolce w czeskiej Pradze, która już od dłuższego czasu posiada nóż gamma.
Centrum Gamma Knife w Warszawie jest pierwszym i najbardziej doświadczonym ośrodkiem w Polsce, który wykonuje zabiegi za pomocą specjalistycznej aparatury typu nóż gamma (gamma knife). W ciągu trzech lat działalności warszawskiego Centrum z jego pomocy skorzystało już ponad 1000 pacjentów. Ośrodek wyposażony jest także w nowoczesne aparaty diagnostyczne TK oraz MRI.
Zobacz: 3 lata Centrum Gamma Knife w Warszawie – konferencja
Od 1 października 2013 roku w Uniwersyteckim Centrum Onkologii w Katowicach uruchomiony został drugi w Polsce gamma knife (noż gamma) czyli supernowoczesne urządzenie do nieinwazyjnego leczenia nowotworów mózgu oraz głowy i szyi. Jak powiedział podczas konferencji Dariusz Pietras, wiceprezes spółki Voxel S.A, która ma 50% udziałów w inwestycji: od 1 października 2013 zaczniemy przyjmować pacjentów na zabiegi gamma knife w Katowicach. Mamy nadzieję, że w 20014 podpiszemy kontrakt z NFZ na te procedury.
Ośrodek znajduje się na terenie SPSK Nr 5 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego i chce specjalizować się szczególnie w leczeniu przerzutów, a nie guzów pierwotnych ośrodkowego układu nerwowego.
Stosowanie nowoczesnych technik nabiera szczególnego znaczenia w leczeniu patologii mózgu, zwłaszcza nowotworów. Guzy o takim umiejscowieniu często w szybkim tempie prowadzą do pogorszenia sprawności, inwalidztwa, a nawet do zagrożenia życia. Leczenie nowotworów o takim umiejscowieniu jest trudne i zazwyczaj jet leczeniem skojarzonym, w którym poza operacyjnym usunięciem guza stosuje się terapie uzupełniające, takie jak chemioterapia czy radioterapia.
Operacja usunięcia guza mózgu jest trudna, a w przypadku niektórych jego lokalizacji wiąże się z bardzo dużym ryzykiem. W takich przypadkach rozważa się stosowanie leczenia za pomocą stereotaktycznego napromieniania guza. Wśród współcześnie stosowanych urządzeń mogących służyć takiemu leczeniu szczególne miejsce zajmuje Gamma Knife
Nóż gamma to wyjątkowo specjalistyczne i supernowoczesne urządzenie zarezerwowane tylko dla neurochirurgii i ograniczone do oddziaływania na mózg oraz górne części kręgosłupa szyjnego do czwartego poziomu C4. Jest formą leczenia chirurgicznego za pomocą promieni kobaltowych. W jego głowicy znajduję się aż 201 źródeł promieniotwórczego kobaltu. W czasie zabiegu, każda z wiązek niesie indywidualnie niską dawkę energii, dopiero skrzyżowane w określonym miejscu dają dużą energię. Średnica wiązek może być zróżnicowana od 4 do 16 mm. Dzięki temu planujący zabieg neurochirurg może każdą bryłę guza czy innej patologii precyzyjnie opisać w formę operacyjnego leczenia i za pomocą jednego guzika uruchomić procedurę terapii. W trakcie napromieniania możliwe jest również wyłączanie poszczególnych bloków i sektorów, jeżeli promienie przechodzą przez okolice ważne i elokwentne. Sterowany komputerowo układ kształtujący wiązkę pozwala uczynniać promieniowanie z wyselekcjonowanych źródeł w sposób zapewniający optymalny rozkład dawki.
Nóż gamma daje możliwość przestrzennego, trójwymiarowego planowania i napromieniania zmiany, co możliwe jest również w przypadku zastosowania bardziej dostępnych przyspieszaczy liniowych czy też znajdującego się w Gliwicach urządzenia CyberKnife. W odróżnieniu jednak od tych urządzeń, które służą do naświetlania całego człowieka i emitują poszczególne „strzały” promieni przy różnych ruchach podążających stołu, w przypadku noża gamma, głowa pacjenta jest unieruchomiona i przystrzelona gwoździami do ramy stereotaktycznej.
Nóż gamma składa się z jednostki zawierającej źródło promieniowania, stołu terapeutycznego, zestawu kolimatorów oraz konsoli sterującej. Rama stereotaktyczna przytwierdzona do czaszki pacjenta łączy się ze stołem terapeutycznym. Stół ustawiany jest w izocentrum.
W tych warunkach wykonywany jest rezonans magnetyczny głowy jak i sam zabieg. Ruch pacjenta jest wyeliminowany niemal całkowicie. Dzięki temu skuteczność i precyzja zabiegu jest większa niż 0,2 -0,3 mm. Dodatkową zaletą jest ogromny gradient promieniowania – na granicy guza zlokalizowanego blisko ważnych struktur nerwowych promieniowanie terapeutyczne jest skuteczne, podczas gdy obok jest już dużo mniejsze i nieszkodliwe.
Klasyczna operacja neurochirurgiczna trwa kilka lub kilkanaście godzin i jest obarczona ryzykiem poważnych powikłań. Tymczasem po zabiegach z użyciem noża gamma powikłania zdarzają się wyjątkowo rzadko, a sam zabieg trwa od 20 min – do dwóch godzin i jest bezbolesny. W czasie naświetlania pacjent słucha muzyki, a po zabiegu prawie natychmiast wraca do normalnego życia, gdyż nie dochodzi do uszkodzenia czaszki.
Nóż gamma – zastosowanie gamma knife
Nóż gamma to technologia przeznaczona do guzów mózgu o wielkości 2-3 cm. Leczyć można również choroby nienowotworowe – naczyniaki mózgu (szczególnie te położone głęboko i trudno dostępne dla chirurga podczas tradycyjnej operacji) czy neuralgię nerwu trójdzielnego. Dobre wyniki daje leczenie guzów kąta mostowo-móżdżkowego czyli nerwiaków nerwu słuchowego, kiedy zagrożenie utraty słuchu podczas klasycznej operacji jest zbyt duże. W przypadku zastosowania noża gamma wyniki są dużo lepsze a bezpieczeństwo większe. Dzięki gamma knife bez otwierania czaszki możliwe jest również leczenie niektórych postaci drżenia.
Schorzenia leczone przez Nóż gamma (gamma knife):
-Guzy kąta mostowo-móżdżkowego: nerwiak nerwu słuchowego
-Malformacje tętniczo-żylne mózgowia (naczyniaki tętniczo-żylne)
-Guzy przerzutowe ośrodkowego układu nerwowego
-Przetoki tętniczo-żylne
-Neuralgia nerwu trójdzielnego
-Leczenie drżenia samoistnego
-Guzy śródsiodłowe i okołosiodłowe przysadki (gruczolaki)
Nóż gamma – Gamma knife – procedura leczenia; film; profesor Mirosław Ząbek, dr. Sebastian Dzierzęcki
Nóż gamma Polska:
1. Centrum Gamma Knife Warszawa
ul. Kondratowicza 8
budynek H, Warszawa
tel.: +48 (22) 259 10 00
fax: +48 (22) 259 10 01
e-mail: post@gammaknife.pl
2. SPSK Nr 5 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
(od 1 stycznia nosi nazwę Uniwersyteckie Centrum Okulistyki i Onkologii Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.)
http://kli-okul.katowice.pl
oddział neurochirurgii wyposażony w urządzenie Gamma Knife
ul. Ceglana 35
40-952 Katowice
Gamma Knife Czechy:
1. Stereotactic and radiation neurosurgery
Hospital Na Homolce
Roentgenova 2
Prague 5, 150 30
Czech Republic
+ 420 257 272 552
+ 420 257 272 917
fax: + 420 257 272 972
e-mail: roman.liscak@homolka.cz
INFORMACJE
ZWROTNIKRAKA.PL
GUZY MÓZGU
ZOBACZ
