Menu nawigacji stron

Wszystko na temat nowotworów i guzów mózgu

Torbiel w głowie (mózgu)

torbiel w głowie mózguTorbiel w głowie (mózgu) jest ograniczoną zmianą guzowatą/guzkową o strukturze workowatej, której ścianę tworzy najczęściej warstwowy układ komórek nabłonkowych, a niekiedy także innych elementów komórkowych. Wnętrze torbieli wypełnia najczęściej bezkomórkowa masa, będąca efektem wydzielania, obumierania lub dojrzewania komórek tworzących jej ścianę. Torbiel w głowie (mózgu) rozwija się zazwyczaj w wyniku zaburzeń embriogenezy określonych struktur zawiązkowych, które w pewnych ogniskach nie ulegają inwolucji. Niekiedy jest efektem nieprawidłowej migracji i ektopowej lokalizacji dojrzałych elementów tkankowych.

 Powolny wzrost i zwiększanie objętości struktury torbielowatej w głowie, którą tworzą skupienia komórek może wywoływać objawy kliniczne (wodogłowie w następstwie ucisku na otwór Monro) lub skąpobjawowe bądź bezobjawowe zmiany zanikowe w otaczających strukturach tkankowych – np. lizę kości sklepienia czaszki.

W ośrodkowym układzie nerwowym najczęściej spotyka się torbiel skórzastą i naskórkową, torbiele pajęczynówki i torbiel koloidową komory trzeciej. Wyjątkowo rzadko stwierdza się torbiele splotu naczyniówkowego czy wyściółki

Radioterapia nie ma zastosowania w leczeniu chorych z rozpoznaniem torbieli.




 

TORBIEL GŁOWY SKÓRZASTA I TORBIEL NASKÓRKOWA

Są to zmiany  o charakterze zaburzeń rozwojowych, wynikające z nieprawidłowego umiejscowienia fragmentów ektodermy w obrębie kości pokrywy czaszki, opon, komór lub podścieliska mózgowia. Niekiedy pojawiają się w obrębie połączenia różnych struktur anatomiczno-zarodkowych (np. w otoczeniu ciemiączka wielkiego); rzadziej powstają w wyniku wszczepu fragmentów nabłonka podczas nakłucia przezskórnego przestrzeni podtwardówkowej lub podpajęczej. Wspomniane torbiele głowy (mózgu) stanowią 0,2-1,8% nowotworów mózgu.

TORBIELE NASKÓRKOWE (dermoid cyst) najczęściej lokalizują się w kącie móżdżkowo-mostowym, komorze czwartej, przedniej powierzchni pnia mózgu albo namiocie móżdżku. Pod względem histologicznym wyściółkę torbieli naskórkowej tworzy nabłonek wielowarstwowy płaski, który ulega rogowaceniu.

TORBIELE SKÓRZASTE (epidermoid cyst) występują zazwyczaj w okolicy ciemiączka lub komory czwartej albo w obrębie struktur linii pośrodkowej ciała pomiędzy półkulami móżdżku. Chorują najczęściej osoby młode bądź dzieci. Typowe utkanie torbieli skórzastej składa się z nablonka płaskiego i struktur przydatków włosowych.

Złośliwienie torbieli naskórkowej i skórzastej stanowi rzadkie powikłanie obu tych zmian. Stwierdza się je w przypadku obecności resztek utkania torbieli głowy wysłanej łagodnym nabłonkiem płaskim w łączności z nowotworem złośliwym po wykluczeniu przerzutu bądź szerzenia się procesu złośliwego przez ciągłość z otoczenia. Podejrzenie transformacji złośliwej w łagodnej torbieli powinny nasunąć: szybka progresja objawów miejscowych, zwłaszcza w przypadku braku cech wodogłowia, szybki odrost i nawrót nowotworu oraz wzmocnienie w miejscu resekcji torbieli w badaniu tomografem komputerowym bądź rezonansem magnetycznym głowy.

TORBIEL PAJĘCZYNÓWKI

Nazwą tą określa się ograniczone nagromadzenie płynu mózgowo-rdzeniowego. Torbiel w głowie pajęczynówki występuje u pacjentów w szerokim spektrum wieku, zazwyczaj jednak u młodych dorosłych (średnia wieku 28 lat – przeważają mężczyźni). Torbiele pajęczynówki bardzo często stwierdza się w środkowym dole czaszki. Materiał histologiczny jest zazwyczaj niezbyt bogaty w elementy diagnostyczne. Cienkie pasmo tkanki łącznej tworzące zasadniczą część ściany torbieli jest wysłane nielicznymi komórkami miningotelialnymi, wykazującymi obecność antygenu EMA.

TORBIEL KOLOIDOWA TRZECIEJ KOMORY

Torbiel głowy (mózgu) tego typu jest zmianą rzekomonowotworową, zlokalizowaną w sklepieniu trzeciej komory, rozpoznawaną najczęściej u młodych dorosłych. Wyściółkę torbieli koloidowej stanowi kostkowy albo niski, cylindryczny nabłonek. W efekcie podwyższonego ciśnienia w świetle torbieli nabłonek może ulec spłaszczeniu i nie mieć ani rzęsek, ani cech wydzielania śluzu. Zmiany podobne to torbieli koloidowej mogą lokalizować się w innych obszarach autonomicznych OUN, jednak nieswoisty charakter  i najczęściej odmienna histogeneza sprawiają, że termin „torbiel koloidowa” uznano za znamienny dla zmian rozwijających się w komorze trzeciej.

TORBIEL W GŁOWIE – MÓZGU – DIAGNOSTYKA I BADANIA

Torbiel pajęczynówki – jest zwykle przymózgowa, pozaosiową, wewnątrzczaszkową zmianą ogniskową. W tomografii komputerowej głowy jest silnie hipodensyjna, o gęstości porównywalnej z gęstością płynu mózgowo-rdzeniowego, jej ściany są zwykle niewidoczne w badaniu tomografem TK i nie wskazują efekty wzmocnienia kontrastowego. Podczas badania rezonansem magnetycznym głowy torbiel pajęczynówki ,a we wszystkich sekwencjach taki sam sygnał, jak płyn mózgowo-rdzeniowy. W badaniu MRI można uwidocznić cienką, delikatną ścianę torbieli.

Torbiel skórzasta – Zmiany te występują niezwykle rzadko, najczęściej u osób w wieku 30-50 lat. Torbiele skórzaste w głowie lokalizują się zwykle w linii środkowej: okołosiodłowo, u podstawy płatów czołowych, w okolicy robaka móżdżku i komory IV. W tomografii komputerowej głowy torbiel skórzasta jest silnie hipodensyjna, o gęstości tkanki tłuszczowej. Zawiera nieregularne zwapnienia o wytwory ektodermy. W rezonansie magnetycznym, ze względu na zawartość tłuszczu torbiele te są silnie hiperintensywne w obrazie T1-zależnym o mają stosunkowo niski sygnał w obrazie T2-zależnym. Mają tendencję do pękania z dość charakterystycznym obrazem rozsianych „kropel” tłuszczu w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.

Torbiel naskórkowa – Zmiany te występują rzadko, zwykle u osób w wieku 20-60 lat. Lokalizują się zazwyczaj bocznie od linii środkowej; w zbiorniku kąta mostowo-móżdżkowego, bocznie okołosiodłowo i w środkowym dole czaszki. W badaniu TK widoczne są jako zmiany o niskim współczynniku pochłaniania promieniowania, jak płyn mózgowo-rdzeniowy. W rezonansie magnetycznym MRI torbiele naskórkowe mają czasy relaksacji T1 i T2 zbliżone do czasów płynu mózgowo-rdzeniowego, stąd sygnał zmiany również podobny jest do sygnału płynu mózgowo-rdzeniowego, natomiast w stosunku do płynu mózgowo-rdzeniowego w sekwencji FLAIR jest on lekko hiperintensywny. W obrazach T1-zależnych zmiana może wykazywać obecność wewnętrznych pasmowatych struktur i „wtrętów”.

Torbiel koloidowa komory trzeciej – w TK dwie trzecie zmian są hiperdensyjne, jedna trzecia zaś jest izodensyjna. Nie wykazują obecności lub czasem widoczny jest brzeżny efekt wzmocnienia kontrastowego. W badaniu MRI obraz jest różny, najczęściej są to zmiany hiperintensywne w obrazie T1-zależnym oraz hipointensywne w obrazie T2-zależnym w stosunku do płynu mózgowo-rdzeniowego.

 

OPERACJA CHIRURGICZNA GUZA MÓZGU

 

PRZYCZYNY GUZA MÓZGU

 

PORTAL ONKOLOGICZNY – LECZENIE RAKA

 

Bibliografia TORBIEL W GŁOWIE (MÓZGU)

Pod. red. M. Krzakowski, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych – 2011 r., Tom I, Gdańsk 2011.
R. Pazdur, L. D. Wagman, K.A. Camphausen, W.J. Hoskins, Nowotwory złośliwe – postępowanie wielodyscyplinarne, tom II, Lublin 2012.
Pod. red. M. Krzakowski, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2011, Gdańsk 2011.
J. Meder, Aktualne zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii, Warszawa 2011.

 

SPIS ARTYKUŁÓW