Menu nawigacji stron

Wszystko na temat nowotworów i guzów mózgu

Radioterapia stereotaktyczna

Radioterapia stereotaktyczna to nowoczesna technika stosowana w leczeniu nowotworów, które są dobrze odgraniczone od tkanki prawidłowej. Pojedyncze wysokie dawki promieniowania w radiochirurgii stereotaktycznej mają uzasadnienie radiobiologiczne – dawka terapeutyczna promieniowania dostarczona pacjentowi jednorazowo jest kilkukrotnie wyższa niż identyczna dawka podana w sposób frakcjonowany (tradycyjny). Radioterapia stereotaktyczna pozwala osiągnąć dobre wyniki w wypadku zniekształceń tętniczo-żylnych czy naczyniaków jamistych, w których zasadniczym mechanizmem wyleczenia jest obliteracja patologicznie zmienionych naczyń krwionośnych.

Radioterapia stereotaktyczna ma zastosowanie nie tylko w leczeniu patologicznych zmian naczyniowych ośrodkowego układu nerwowego, ale także gruczolaków przysadki, nerwiaków nerwu słuchowego, oponiaków, dobrze odgraniczonych glejaków i przerzutów nowotworowych.

Osobne wskazanie do techniki radiochirurgii stereotaktycznej stanowią miejscowe podwyższenie dawki po klasycznie frakcjonowanej radioterapii albo powtórne napromienianie w przypadku nawrotów (wznowy) po uprzedniej radioterapii.

Radioterapia stereotaktyczna oraz stereotaktyczna radioterapia frakcjonowana umożliwiają napromienianie ściśle określonej i niewielkiej objętości tkanki nerwowej. Maksymalna średnica zmiany chorobowej nie może przekraczać 3,5-4 cm, ponieważ powyżej tej wartości wzrasta znacząco ryzyko późnych zmian popromiennych.

Jednorazowa dawka wynosi od kilku do dwudziestu kilki Gy. Planowanie i zastosowanie techniki wymaga użycia ramy stereotaktycznej, odpowiedniego przestrzennego układu odniesienia oraz komputerowego systemu planowania.




 

Radioterapia stereotaktyczna jest bezpieczna gdy objętość napromienianych tkanek nie przekracza 15cm3, a zmiana chorobowa nie znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie organów krytycznych. Frakcjonowanie dawki umożliwia napromieniania zmian o większej objętości, nawet do 30cm3.

Promieniowanie może być dostarczone w dwojaki sposób. Pierwsza metoda polega na użyciu super nowoczesnego urządzenia o nazwie nóż gamma (gamma knife). W jego głowicy znajduje się 201 źródeł promieniotwórczego kobaltu. Sterowany komputerowo układ kształtujący wiązkę pozwala uczynniać promieniowanie z wyselekcjonowanych źródeł w sposób zapewniający optymalny rozkład dawki. Polscy pacjenci mają dostęp do nowoczesnej technologii gamma knife od 2010 roku. Nóż gamma to wyjątkowo specjalistyczne urządzenie zarezerwowane tylko dla neurochirurgii i ograniczone do oddziaływania na mózg oraz górne części kręgosłupa szyjnego do czwartego poziomu.

Powszechniejszą i bardziej ekonomiczną formą radiochirurgii jest przyspieszacz linowy., generujący niskoenergetyczne promieniowanie fotonowe. W tym wypadku wiązka może być formowana za pomocą kolimatorów kołowych lub kolimatora mikrolistkowego. Jest to sterowane komputerowo urządzenie podwieszone do głowicy aparatu, które dzięki ruchomym, wąskim przesłonom pozwala na precyzyjne formowanie kształtu wiązki dostosowanej do nowotworu.

Radioterapia stereotaktyczna stale się rozwija. W Polsce w specjalistyczny i nowoczesny sprzęt do przeprowadzania zabiegów za pomocą radiochirurgii stereotaktycznej wyposażonych jest wiele ośrodków onkologicznych. Jednym z najbardziej uznanych i nowoczesnych jest Instytut Onkologii w Gliwicach, który dysponuje najnowocześniejszą  aparaturą tego typu. Gliwice posiadają nóż cybernetyczny (CyberKnife), który jest zrobotyzowanym systemem pozwalającym na bardzo precyzyjne leczenie i jeszcze lepsze dopasowanie rozkładu dawki. Promieniowanie generowane jest w zminiaturyzowanym, ruchomym przyspieszaczu, który przesuwa się w czasie seansu napromieniania dzięki trójwymiarowemu układowi mechanicznemu.

ZOBACZ: RADIOCHIRURGIA STEREOTAKTYCZNA

SPIS ARTYKUŁÓW