Menu nawigacji stron

Wszystko na temat nowotworów i guzów mózgu

Guzy mózgu u dzieci – specyfika i leczenie

guzy mózgu u dzieciGuzy mózgu u dzieci oraz nowotwory układy nerwowego OUN występujące w wieku dziecięcym różnią się zdecydowanie od nowotworów spotykanych u osób dorosłych. Obserwowane odrębności dotyczą przede wszystkim umiejscowienia guzów oraz ich histopatologii. Specyfika wieku dziecięcego wpływa też na ich przebieg i możliwości leczenia guzów, zarówno chirurgicznego, jak i onkologicznego. Powyższe różnice są na tyle znaczące, że stały się powodem wyodrębnienia specjalistycznych ośrodków neurochirurgii i neuroonkologii dziecięcej, które specjalizują się i leczą guzy mózgu u dzieci.

W populacji dziecięcej nowotwory spotyka się bardzo rzadko, jeśli jednak już się pojawiają, to znaczące miejsce zajmują wśród nich guzy mózgu u dzieci i nowotwory OUN. Stanowią one około 25% wszystkich nowotworów u dzieci i zajmują drugie miejsce pod względem występowania po białaczkach. Wśród nowotworów OUN wieku dziecięcego można wyróżnić dwie grupy: przeważające liczebnie guzy mózgu u dzieci oraz znacznie rzadsze nowotwory rdzenia kręgowego. Te ostatnie stanowią statystycznie nie więcej niż 4-10%.

W Europie i Stanach Zjednoczonych guzy mózgu u dzieci występują jako 2-5 przypadków na 100 000 dzieci, które nie ukończyły 15 roku życia. Dzięki rozwojowi diagnostyki prenatalnej stale wzrasta liczba nowotworów mózgu rozpoznawanych w wieku płodowym. Przyjęto umownie, że proces i choroba ma charakter wrodzony, jeżeli guz mózgu u dziecka został rozpoznany w okresie prenatalnym lub w pierwszych sześciu tygodniach życia. Nowotwory wykryte po tym okresie, ale przed ukończeniem 6 miesiąca życia, określa się mianem prawdopodobnie wrodzonych, zaś guzy mózgu u dzieci rozpoznane pomiędzy szóstym a dwunastym miesiącem życia traktuje się jako przypuszczalnie wrodzone. Około 80% nowotworów wieku dziecięcego występuje u chorych w pierwszej dekadzie życia.

 

GUZY MÓZGU U DZIECI – SPECYFIKA

Większość nowotworów u dzieci umiejscawia się w pobliżu linii środkowej, podczas gdy  dorosłych dominują nowotwory położone poza wyżej wymienioną linią.  Guzy mózgu u dzieci umiejscowione są najczęściej w tylnym dole czaszki, który stanowi zaledwie 1/10 całkowitej objętości wewnątrzczaszkowej. W populacji osób dorosłych zdecydowana większość nowotworów OUN umiejscowiona jest natomiast w przestrzeni nadnamiotwej.

Choć u dzieci mogą występować praktycznie wszystkie  typy histologiczne guzów mózgu, to jednak nowotwory te różnią się pod względem histologicznym od guzów występujących u dorosłych pacjentów.

U dorosłych: najczęściej spotykanymi nowotworami mózgu są przerzuty raka do mózgu, pochodzące głównie z raka płuc, piersi, nerek oraz czerniaka złośliwego. Wśród pierwotnych guzów dominują złośliwe astrocytoma, oponiaki, gruczolaki przyasadki oraz nerwiaki.

 U dzieci systuacja jest zgoła odmienna: przerzutów niemal się nie spotyka, oponiaki występują rzadziej, a nowotwory przysadki  i nerwiaki pojawiają się incydentalnie. Gwiaździaki obserwowane u dzieci cechują się najczęściej niskim stopniem złośliwości.  Guzy mózgu u dzieci, które występują najczęściej to pilocytarne astrocytoma I stopnia, drugi pod względem częstości jest medulloblastoma IV stopnia złośliwości. Kolejne miejsca zajmują nowotwory gleju wyściółkowego i  mieszane guzy neuronalno-glejowe (ganglioglioma).

 

GUZY MÓZGU U DZIECI – LECZENIE

Sposoby leczenia guzów mózgu u dzieci ulegały istotnym zmianom w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Wprowadzenie obrazowania za pomocą tomografii komputerowej głowy i rezonansu magnetycznego głowy umożliwiło wczesne rozpoznanie choroby, wybór optymalnej terapii raka oraz ocenę wyników leczenia guzów mózgu u dzieci. Doskonalenie technik chirurgicznych oraz postępy chemioterapii  i radioterapii guzów zaowocowały poprawą wyników leczenia. Niestety wciąż zdarzają się przypadki chorych, w odniesieniu do których możliwości te są ograniczone i niewystarczające do osiągnięcia trwałego wyleczenia.

Podstawową zasada leczenia guzów mózgu u dzieci jest kompleksowość. Pierwsze miejsce w wielokierunkowym postępowaniu zajmuje leczenie chirurgiczne guza mózgu. Kolejnymi metodami są chemioterapia oraz radioterapia. Leczenie chirurgiczne ma na celu zniesienie objawów guza mózgu oraz uzyskanie materiału tkankowego niezbędnego do ustalenia rozpoznania. W części przypadków operacja może prowadzić do trwałego wyleczenia.

Specyficzną grupę chorych wymagających odrębnego postępowania stanowią dzieci z rozlanymi nowotworami umiejscowionymi w obrębie pnia mózgu. Radykalny zabieg operacyjny jest w takim przypadku niemożliwy, zaś obraz radiologiczny jest tak charakterystyczny, że nie ma potrzeby przeprowadzania biopsji. Chorzy ci poddawani są radio- i chemioterapii.

Niektóre guzy mózgu u dzieci, które można teoretycznie usunąć chirurgicznie nie są kwalifikowane do operacji. Sytuacja taka ma miejsce u dzieci z jednostronnymi glejakami nerwów wzrokowych, u których zachowany jest wzrok, a nowotwór nie ma tendencji do wzrostu. Również osoby z łagodnymi glejakami dróg wzrokowych, występującymi w przebiegu nerwiakowłókniakowatości typu 1., zwykle nie wymagają leczenia chirurgicznego. Podobnie chorzy z podwyściółkowymi astrocytoma olbrzymiokomórkowymi (SEGA).

Rodzaj histologiczny guza mózgu w zasadniczym stopniu determinuje dalsze leczenie i rokowania. W przypadku znacznej części guzy mózgu u dzieci o niskim stopniu złośliwości mogą zostać trwale wyleczone dzięki zabiegowi chirurgicznemu. W przypadku złośliwych nowotworów rokowanie jest gorsze, szczególnie gdy niemożliwe jest całkowite usunięcia guza. Przykładem nowotworu o skrajnie negatywnym rokowaniu jest atypowy nowotwór teratoidalny/rabdoidny – w jego przypadku leczenie nie przynosi praktycznie żadnego efektu.

Bibliografia GUZY MÓZGU U DZIECI – LECZENIE
R. Pazdur, L. D. Wagman, K.A. Camphausen, W.J. Hoskins, Nowotwory złośliwe – postępowanie wielodyscyplinarne, tom II, Lublin 2012.
Pod. red. M. Krzakowski, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2011, Gdańsk 2011.
J. Meder, Aktualne zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii, Warszawa 2011.

 

OBJAWY RAKA U DZIECI

SPIS ARTYKUŁÓW