Menu nawigacji stron

Wszystko na temat nowotworów i guzów mózgu

Gwiaździak – leczenie, rokowania

Gwiaździak rozlany i gwiaździak anaplastyczny to dwa najczęstsze typy guzów mózgu typu astrocytoma. Gwiaździak (astrocytoma) rozlany jest dobrze zróżnicowanym nowotwerem mózgu, który charakteryzuje się powolnym wzrostem. Nie powinien być jednak traktowany jako guz łagodny. Natomiast gwiaździak anaplastyczny (astrocytoma) wykazuje cechy złośliwości histologicznej, jednak nie ma diagnostycznych cech glejaka wielopostaciowego, tj. martwicy i/lub proliferacji endotelialnej.

Istotną cechą guzów astrocytoma jest wysokie ryzyko progresji gwiaździaka GII poprzez stadium gwiaździak anaplastyczny do glejaka wielopostaciowego GIV. Nawet gwiaździak rozlany GII rokuje stosunkowo niekorzystnie. W wyniku pierwotnego zaawansowania lub nawrotów i progresji guza mózgu większość chorych umiera w ciągu 10 lat,  a średnie przeżycie wynosi ok. 8 lat. Rokowanie u chorych z gwiaździakiem anaplastycznym jest gorsze, choć lepsze niż w przypadku glejaka wielopostaciowego. Średnie przeżycie wynosi około 2 lat.

Astrocytoma naciekające w sposób rozlany najczęściej są zlokaliowane w półkulach mózgowych, ze szczególna predylekcją do płatów czołowych i skroniowych. Pojawiają się także w rdzeniu i pniu, rzadko obserwuje się je natomiast w móżdżku, co jest z kolei typową lokalizacją pilocytarnego astrocytoma.

Gwiaździaki naciekające w sposób rozlany ujawniają się przede wszystkim u dorosłych, choć mogą pojawiać się w każdym wieku. Szczyt zachorowań przesuwa się wraz ze wzrostem złośliwości: jest to 4 dekada życia dla gwiaździaka rozlanego, początek 5 dekady życia dla astrocytoma anaplastycznego i 6 dekada dla glioblastoma.

Rozlane astrocytoma GII stanowią 10-15% nowotworów astrocytarnych, czyli około 5% wszystkich pierwotnych nowotworów centralnego układu nerwowego. Astrocytoma anaplastyczny jest rzadszy; obydwa nowotwory występują prawie dwukrotnie częściej u mężczyzn.

ZOBACZ: OBJAWY GUZA MÓZGU




 

GWIAŹDZIAK – PRZYCZYNY POWSTAWANIA

Etiologia zdecydowanej większości przypadków tych nowotworów jest nieznana. Niewielką liczbę przypadków wiąże się z napromienianiem mózgowia z powodu innych nowotworów. W niewielkim odsetku przypadków w genomie stwierdza się obecność sekwencji DNA wirusa SV40.

Większość astrocytoma naciekających w sposób rozlany – niezależnie od stopnia złośliwości – wykazuje obecność mutacji genu TP53 i/lub LOH 17p, zawierającego ten gen. Przypadki z TP53 wiążą się z częstszą progresją oraz krótszym czasem do nawrotu i progresji. Inną dość częstą zmianą jest nadekspresja PDGFRα na poziomie mRNA, jednak zazwyczaj bez amplifikacji tego genu.

Astrocytoma rozlane w badaniach obrazowych są zazwyczaj źle odgraniczone, z wyraźnym efektem masy. W obrazach TK i rezonansu magnetycznego głowy z reguły nie występuje efekt pokontrastowego wzmocnienia. Jego obecność sugeruje progresję guza mózgu.  W przypadku gwiaździaka anaplastycznego wzmocnienie dotyczy masy guza, nie obserwuje się jednak – jak w przypadku glioblastoma – charakterystycznego pierścienia.

GWIAŹDZIAK – LECZENIE – CHEMIOTERAPIA

Możliwości stosowania chemioterapii u pacjentów z gwiaździakiem anaplastycznym są podobne do tych, które dotyczą glejaka wielopostaciowego WHO IV, co wynika przede wszystkim z częstego kwalifikowania chorych na oba nowotwory do badań prospektywnych.

Skuteczność chemioterapii w wypadku anaplastycznego astrocytoma i glejaka wielopostaciowego jest zbliżona, a niewielkie różnice w zakresie wskaźników przeżycia wynikają raczej z ogólnie gorszego rokowania w przypadku glioblastoma niż z różnić chemiowrażliwości obu nowotworów.

Konwencjonalne leki (np. pochodne nitrozomocznika) wykazują identyczną aktywność w odniesieniu do obu nowotworów. Wartość temodalu (temozolomid) w skojarzeniu z radioterapią u chorych na astrocytoma nie została udowodniona, ponieważ pacjenci z tym rozpoznaniem nie byli kwalifikowani do badania. W leczeniu nawrotów poziom uzasadnienia dla stosowania temodalu w gwiaździaku anaplastycznym i glejaku wielopostaciowym jest identyczny.

CHEMIOTERAPIA GUZÓW MÓZGU

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA GŁOWY

DIETA ANTYRAKOWA – ZASADY

Bibliografia, gwiaździak astrocytoma
Pod. red. M. Krzakowski, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych – 2011 r., Tom I, Gdańsk 2011.
J. Meder, Aktualne zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii, Warszawa 2011.
P. P. Liberski, W. Kozubski, W. Biernat, R. Kordek, Nueroonkologia kliniczna, Lublin 2011.

 

SPIS ARTYKUŁÓW