Operacja guza mózgu

Chirurgiczna operacja guza mózgu stanowi podstawową metodę leczenia w neuroonkologii. Całkowite wycięcie nowotworu łagodnego jest zwykle równoznaczne z wyleczeniem pacjenta, natomiast pełne makroskopowe usunięcie nowotworu o wyższym stopniu złośliwości stanowi dobry punkt wyjścia do wdrożenia leczenia wspomagającego (np. chemioterapia guza mózgu, radioterapia), otwiera możliwość wyleczenia lub przynajmniej wydłużą życie i stwarza szansę na poprawę jego jakości.

Nawet częściowe usunięcie nowotworu bywa korzystne dla chorego, ponieważ pozwala zmniejszyć nasilenie klinicznych objawów guza mózgu, zwłaszcza wynikających z nadciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Należy podkreślić, że odbarczenie chirurgiczne daje czas na wdrożenie radioterapii albo chemioterapii oraz poprawia ich skuteczność, gdyż zmniejszenie masy nowotworu zwiększa jego ukrwienie, w związku z czym więcej komórek wchodzi w cykl komórkowy i stają się one bardziej podatne na wspomagające leczenie onkologiczne.

Operacja guza mózgu (chirurgia onkologiczna) pozwala uzyskać również wycinki nowotworu, co umożliwia ich weryfikację histopatologiczną, ta zaś pozwala na ugruntowanie decyzji o optymalnym sposobie leczenia i dalszego postępowania medycznego.

Chirurgiczna operacja guza mózgu, który położony jest w części mózgu niezawierającej ośrodków istotnych pod względem funkcjonalnym, w tak zwanym „mózgu niemym” nie niesie w sobie istotnego zagrożenia deficytem neurologicznym. Sytuacja zmienia się diametralnie gdy resekcja dotyczy guza mózgu, który zajmuje obszar,  w którym mieszczą się ważne korowe ośrodki ruchu lub mowy, albo gdy rośnie on w obrębie dróg piramidowych czy jąder podkomorowych. Operacja guza mózgu w tych częściach mózgu może  spowodować nie tylko przemijający, ale również trwały deficyt neurologiczny i okaleczający chorego.

Duże trudności podczas resekcji niesie dla neurochirurga postępowanie w wypadku guzów mózgu o charakterze rozlanym, naciekającym, słabo odgraniczonym od zdrowej tkanki oraz wysoko zróżnicowanym. Operacja guza mózgu polega na chirurgicznym wycięciu części ośrodkowego układu nerwowego zawierającej nowotwór, jednak śródoperacyjne wyznaczenie granicy pomiędzy nowotworem a prawidłowymi tkankami OUN jest w takim przypadku bardzo trudne lub zgoła niemożliwe. Ze względu na naciekający wzrost, obszary zawierające komórki rakowe mogą przeplatać się ze zdrową i wciąż nienaruszoną tkanką nerwową. W takich przypadkach stosuje się – w miarę możliwości resekcję guza mózgu wraz z marginesem zdrowej tkanki.

Lekarz podejmujący decyzję o zabiegu operacyjnym, musi uwzględnić możliwe powikłania leczenia i ich wpływ na jakość życia chorego oraz szanse na wyeliminowanie choroby. Pod uwagę brany jest rodzaj, umiejscowienie i rozległość nowotworu oraz wiek chorego, jego stan przedoperacyjny, objawy wywoływane przez guza, choroby towarzyszące oraz oczekiwania pacjenta i jego rodziny wobec wyniku leczenia.

BIOPSJA GUZA MÓZGU

CHIRURGICZNA OPERACJA GUZA MÓZGU – PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO ZABIEGU

Zabieg właściwy  i operacja guza mózgu poprzedzona jest zebraniem przez personel medyczny informacji  i wywiadu dotyczącego potencjalnie współistniejących u pacjenta chorób i sposobu ich leczenia. W przypadku chorego z poważnymi obciążeniami warto zasięgnąć opinii anestezjologa  i wspólnie ustalić listę koniecznych badań przedoperacyjnych i konsultacji z innymi specjalistami.

Rutynowe badania krwi, które należy przeprowadzić u każdego chorego przed zabiegiem nowotworu OUN to: morfologia z badaniem cytologicznym, oznaczenie grupy krwi, stężenia elektrolitów, mocznika, kreatyniny i glukozy w surowicy oraz badanie krzepliwości.

W każdym przypadku należy wykonać badanie EKG oraz zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. W razie podejrzenia nowotworu przerzutowego do mózgu należy zlecić badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej w poszukiwaniu ognisk wtórnych i – potencjalnie – ogniska pierwotnego.

Operacja usunięcia guza mózgu przeprowadzana jest w osłonie steroidowej. Chorym z nowotworem wewnątrzczaszkowym najpóźniej w dniu zabiegu podaje się deksametazon w dawce 4 x 4 mg, a wraz z nim – w celu ochrony błony śluzowej żołądka – jeden z antagonistów receptora histaminowego lub inhibitorów pompy protonowej.

W wypadku nowotworów rdzenia kręgowego mimo braku jednoznacznych dowodów z prób klinicznych zasadne wydaje się zastosowanie metylopredjizolonu w sposób zalecany w leczeniu urazów rdzenia kręgowego.

Z kolei przed leczeniem operacyjnym gruczolaków przysadki mózgowej na drodze przezklinowej chorzy powinni otrzymać hydrokortyzon w dawce 100-150mg , zaś po zabiegu w dawce 4 x 100 mg, którą następnie stopniowo redukuje się do dawki substytucyjnej tj. 20-10-10 mg.

Chorym z nowotworami mózgu (z nowotworami nadnamiotowymi) podaje się profilaktycznie leki przeciwpadaczkowe, zwzwyczaj jest to preparat kwasu walproinowego.

Okołooperacyjnie stosuje się zapobiegawczą antybiotykoterapię.

Operacja guza mózgu, neurochirurgia, bibliografia:

J. Meder, Aktualne zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii, Warszawa 2011.
Pod. red. M. Krzakowski, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych – 2011 r., Tom I, Gdańsk 2011.
P. P. Liberski, W. Kozubski, W. Biernat, R. Kordek, Nueroonkologia kliniczna, Lublin 2011.