KORTYKOSTEROIDY, LEKI PRZECIWPADACZKOWE

KORTYKOSTEROIDY, LEKI PRZECIWPADACZKOWE

W celu łagodzenia objawów guza mózgu, pacjentom z rakiem mózgu zaleca się podawać leki przeciwpadaczkowe (przeciwdrgawkowe) oraz kortykosteroidy (deksametazon). Leczenie wspomagające umożliwia poprawę funkcji neurologicznych u chorego.

GUZ MÓZGU – LEKI PRZECIWPADACZKOWE

U chorych z padaczką w wywiadzie usunięcie guza mózgu może całkowicie znieść napady padaczkowe. Jednak uraz operacyjny, powstające po operacji guza mózgu blizna glejowa, resztkowy guz i zmiany popromienne (martwica) zwiększają prawdopodobieństwo utrzymywanie się napadów, a u kilku procent chorych powodują wystąpienie napadów drgawkowych po leczeniu.
Leki przeciwpadaczkowe są podawane średnio u 25% chorych z epizodami drgawek w chwili rozpoznania. Tradycyjnie najczęściej stosowanym lekiem przeciwdrgawkowym jest fenytoina, ale karbamazepina i kwas walproinowy są równie skuteczne. Leki przeciwpadaczkowe muszą być odpowiednio dawkowane – ich dawki muszą być stopniowo zwiększane, tak aby osiągnąć właściwe stężenie w osoczu krwi i zapewnić maksymalny efekt terapeutyczny.
Obecnie preferowane są leki przeciwpadaczkowe nowszej generacji takie jak lewetiracetam, gabapentyna, lamotrygina i topiramat, które zaczęły stanowić leczenie pierwszego rzutu u wielu chorych z guzem mózgu.
Leki przeciwpadaczkowe nowej generacji dają mniejsze nasilenie działań i efektów niepożądanych, w tym zaburzeń poznawczych. Co ważne, nie indukują układu enzymów mikrosomalnych wątroby, przez co nie zaburzają metabolizmu chemioterapeutyków.
Leki przeciwpadaczkowe nie wykazują korzyści w przypadku stosowania ich u chorych bez wywiadu padaczkowego. W związku z tym nie należy stosować leków przeciwpadaczkowych profilaktycznie. Leki przeciwpadaczkowe zaleca się stosować przynajmniej 2 lata u chorych, którzy mieli napady przed leczeniem, oraz u wszystkich osób z drgawkami w trakcie obserwacji po leczeniu guza mózgu.

GUZ MÓZGU – KORTYKOSTEROIDY

Kortykosteroidy (hormony kory nadnerczy – najczęściej deksametazon) stosuje się u chorych z guzem mózgu przed i po leczeniu chirurgicznym guza oraz u znacznej części chorych poddawanych radioterapii guza mózgu. Deksametazon jest kortykosteroidem z wyboru, co wynika z minimalnej aktywności mineralokortykosteroidowej. Dawka początkowa hormonów kory nadnerczy wynosi 16 mg na dobę, ale w trakcie leczenia można ją zwiększać lub zmniejszać w celu określenia minimalnej dawki koniecznej do kontroli objawów choroby nowotworowej.

Kortykosteroidy zmniejszają strefę obrzęku wokół guza mózgu, redukując efekt masy i obniżają ciśnienie śródczaszkowe. Kortykosteroidy szybko przynoszą poprawę stanu pacjenta, powodują zmniejszenie objawów raka mózgu, takich jak ból głowy, nasilenie przedmiotowych ubytków neurologicznych.
W przypadku podwyższonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego przy rozległym obrzęku mózgu rutynowo stosowana dobowa dawka deksametazonu wynosi 4-15 mg z jednoczesnym podawaniem inhibitorów pompy protonowej. W opornych przypadkach dobowe dawki kortykosteroidów można zwiększać do 60-80 mg.

Charakter działań niepożądanych, jakie powodują kortykosteroidy wymaga stopniowego odstawiania (25% dawki co 3 dni) deksametazonu lub utrzymania najmniejszej wymaganej dawki u chorych otrzymujących kortykosteroidy dłużej niż 1-2 tygodnie. Kortykosteroidy długotrwale stosowane mogą powodować nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, przyrost masy ciała, bezsenność, osteoporozę i miopatię. U chorych na guzy mózgu powinno się wraz z zakończeniem radyklanego leczenia jak najszybciej redukować ich dawkę

Chorzy przyjmujący kortykosteroidy (deksametazon) przez ponad 6 tygodni powinni otrzymywać profilaktyczną antybiotykoterapię chroniącą przed zapaleniem płuc wywołanym przez Pneumocystis jiroveci (dawniej carinii)

PORADNIK GUZY MÓZGU

OPERACJA GUZA MÓZGU

kortykosteroidy, leki przeciwpadaczkowe, bibliografia
R. Pazdur, L. D. Wagman, K.A. Camphausen, W.J. Hoskins, Nowotwory złośliwe – postępowanie wielodyscyplinarne, tom II, Lublin 2012.
Pod. red. M. Krzakowski, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2011, Gdańsk 2011.
J. Meder, Aktualne zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii, Warszawa 2011.