Tomografia komputerowa głowy

Dzięki wszechstronności obrazowania zastosowanie tomografii komputerowej (TK) w neuroonkologii jest bardzo szerokie. Tomografia komputerowa głowy stanowi podstawowe badanie w ocenie nowotworów mózgowia. W oparciu o technikę TK przeprowadza się współcześnie m.in. zabiegi biopsji w trudno dostępnych obszarach oraz planuje procedury zabiegowe z wykorzystaniem neuronawigacji.

Tomografia komputerowa głowy wykorzystuje dane o pochłanianiu promieniowania jonizującego przez badany obiekt (czaszki) do rekonstrukcji przestrzennej struktury wewnętrznej tego obiektu. Dane pozyskiwane w wyniku kolejnych ekspozycji, dokonywanych pod różnym kątem na wybranym poziomie, są następnie matematycznie przetwarzane na przekroje dwuwymiarowe (tomografia sekwencyjna). Przełom w diagnostyce stanowiło wprowadzenie współcześnie wielorzędowej tomografii komputerowej.

Nowoczesna tomografia komputerowa głowy posiada w  urządzeniach od 8 do 256 rzędów detektorów. Dzięki temu możliwe jest przyspieszenie akwizycji i uzyskiwanie lepszych obrazów izotropowych. Przekłada się to na korzyść dla pacjenta – tomografia komputerowa głowy dostarcza precyzyjnych danych trójwymiarowych, co pozwala na wiarygodną rekonstrukcję wielopłaszczyznową. Technika ta stała się również podstawą rozwoju procedur terapeutycznych (np. techniki neuronawigacji) .

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA GŁOWY – ŚRODKI KONTRASTOWE

Tomografia komputerowa głowy może być przeprowadzono bez podania dożylnego środka cieniującego lub po jego podaniu, co pozwala na uwidocznienie naczyń i lepszą ocenę stopnia ukrwienia tkanek. Nowotwory są guzami o różnym unaczynieniu. Mogą być bogato unaczynione – wtedy gdy mają więcej naczyń od otaczających tkanek lub skąpo unaczynione, kiedy tych naczyń jest mniej. Właśnie ta cecha została wykorzystana w tomografii komputerowej głowy przez podawanie kontrastu. Po podaniu odpowiedniego środka, zmiany bogato unaczynione, a także słabo unaczynione stają się dobrze widoczne na tle prawidłowego i zdrowego miąższu narządu jako ogniska odpowiednio hiperdensyjne lub hipodensyjne. Dożylne środki kontrastowe – jodowe zwiększają różnicę gęstości pomiędzy zmianami (np. przerzutem do mózgu, nowotworem), a otaczającą prawidłową tkanką. Umożliwiają ocenę drożności naczyń krwionośnych, oraz informują nas o nieprawidłowej funkcji narządów (np. nerek).

Do zmian podlegających silnemu wzmocnieniu pokontrastowemu należą oponiaki i nerwiaki. Nie stwierdza się efektu wzmocnienia w przypadku glejaków o niskim stopniu złośliwości ani torbieli naskórkowych.

Rezonans magnetyczny głowy jest metodą o wyższej wartości diagnostycznej niż tomografia komputerowa głowy, choć niewątpliwą zaletą TK jest możliwość wykrywania zwapnień oraz krwawienia. Do zmian, w których często dochodzi do wewnętrznego krwawienia należą: glioblastoma, skąpodrzeiwaki, przerzuty z płuc i piersi oraz czerniaki.

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA GŁOWY – ANALIZA OBRAZU I OBJAWY RAKA MÓZGU

W oparciu o badanie poglądowe tomografem można wysunąć podejrzenie o obecności nowotworu centralnego układu nerwowego na podstawie efektu masy i/lub zmienionej densyjności danego obszaru.

Do objawów wzrostu ciśnienia śródczaszkowego w badaniach tomograficznych należą: zmniejszenie rezerwy płynowej podpajęczynówkowej, zwężenie lub zaciśnięcie bruzd, zwężenie albo zacisnięcie zbiornikow pajęczynówki oraz objawy klinowania.

Nowotwory mogą być hipo-, normo- lub hiperdensyjne w stosunku do otaczających tkanek, w zależności odtypu histologicznego, obecności zwapnień czy zmian wstecznych. Guzom mózgu często towarzyszy obrzęk wazogenny wynikający ze zniesienia bariery krew-mózg, widoczny w badaniu TK jako obszar o obniżonej densyjności. Szerzy się on wzdłuż włókien istoty białej i tylko w jej zakresie, co powoduje jego charakterystyczną palczastą manifestację i odróżnia od obrzęku cytotoksycznego. Istota zmiany intensywności sygnału w nowotworach mózgu oraz obrzęku jest ta sama, dlatego precyzyjne określenie jednoznacznej granicy masy patologicznej często nie jest możliwe.

Tomografia komputerowa głowy, Bibliografia:
Pod. red. M. Krzakowski, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych – 2011 r., Tom I, Gdańsk 2011.
J. Meder, Aktualne zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii, Warszawa 2011.
P. P. Liberski, W. Kozubski, W. Biernat, R. Kordek, Nueroonkologia kliniczna, Lublin 2011.